نحوه تنظیم قرارداد های تجاری در ایران ۱۴۰۲
جدول مطالب - دسترسی سریع
منظور از قراردادهای تجاری چیست؟
تنظیم قراردادهای تجاری یک اقدام حقوقی برای انجام قانونی مبادلات تجاری و بازرگانی اشخاص است. در حقوق ایران به طور کلی مطابق با قانون ۱۰ مدنی، اشخاص می توانند با همدیگر قراردادهای آزاد تجاری را منعقد سازند. به عبارت دیگر بنابر اصل آزادی قراردادها، طرفین یک قرارداد تجاری می توانند تعهدات گوناگونی را در ضمن قرارداد بپذیرند. با انعقاد یک قرارداد تجاری به صورت قانونی، رابطه ای دو طرفه میان طرفین قرارداد شکل می گیرد که بر مبنای آن برای هر یک، حقوق و تعهداتی ایجاد می شود.
در مورد قراردادی که به صورت صحیح و قانونی منعقد شده باشد، طرفین موظف به تبعیت از مفاد آن می باشند. طبق قانون آیین دادرسی مدنی چنانچه هر یک از طرفین قرارداد تجاری از انجام تعهدات قراردادی خویش خودداری کند، دادگاه عمومی و حقوقی محل انعقاد قرارداد یا محل اجرای تعهد برای رسیدگی به موضوع صلاحیت دارد. در این نوشتار ضمن بررسی شیوه های رایج برای تنظیم قراردادهای تجاری، اعتبار قانونی این قراردادها را در حقوق ایران بررسی می کنیم.
شیوه تنظیم قراردادهای تجاری
در سازمان ها و شرکت های تجاری بزرگ معمولاً تنظیم قراردادهای تجاری در واحد امور حقوقی و قراردادها، انجام می گیرد. ساز و کار تنظیم قراردادهای تجاری با توجه به نوع قرارداد متفاوت است. قرارداد فروش، قرارداد خدمات، قرارداد تدارکات، قراردادهای پیمانکاری، قراردادهای ساخت، بهره برداری و واگذاری و … برخی از قراردادهای تجاری رایج در شرکت های ایرانی می باشند. یک قرارداد تجاری ممکن است به موجب سند رسمی یا غیر رسمی منعقد شود. سند رسمی سندی است که توسط مقام یا مسئول رسمی مثل سردفتر اسناد رسمی تنظیم شود. در مقابل هر سندی که رسمی نباشد، عادی است.
برخی از موضوعات مشترکی که می بایست در تنظیم قراردادهای تجاری، رعایت شود از قرار زیر است:
- موضوع قرارداد؛ همانطور که اشاره شد در صدر قرارداد می بایست موضوع قرارداد ذکر شود. مبایعه نامه، قرارداد خدماتريال پیمانکاری و … ممکن است به عنوان موضوع یک قرارداد تجاری ذکر شوند.
- طرفین قرارداد؛ یکی دیگر از ارکان قرارداد که می بایست در ضمن قرارداد قید شود، مشخصات طرفین قرارداد می باشد. یک قرارداد تجاری ممکن است توسط اشخاص حقیقی یا حقوقی انعقاد یابد. منظور از اشخاص حقیقی انسان ها هستند که به واسطه عقل و بلوغ می توانند قراردادهای تجاری را منعقد سازند. منظور از اشخاص حقوقی شرکت های تجاری و سایر اشخاص حقوقی می باشند که به واسطه داشتن شخصیت حقوقی می توانند به عنوان طرف قرارداد، نسبت به تنظیم قراردادهای تجاری مبادرت نمایند.
- مبلغ قرارداد؛ یکی دیگر از موضوعاتی که می بایست در قراردادهای تجاری قید شود، مبلغ قرارداد و چگونگی پرداخت آن است. از همین رو ممکن است در ضمن قرارداد تجاری، پرداخت مبلغ قرارداد به صورت نقدی یا اقساطی پیش بینی شده باشد.
نکات حقوقی تکمیلی در مورد قراردادهای تجاری
طرفین قرارداد تجاری می بایست قواعد آمره قراردادهای تجاری که در قانون تجارت و قانون مدنی ذکر شده است را در تنظیم قراردادهای خود در نظر بگیرند. طرفین قرارداد تجاری نمی توانند برخلاف مقررات آمره توافقاتی را در قرارداد ذکر کنند. بنابراین یک قرارداد تجاری می بایست ویژگی های صحت قراردادها که در ماده ۱۹۱ قانون مدنی ذکر شده است را دارا باشد. مهمترین این ویژگی های عبارتند از:
- مشروعیت قرارداد؛ موضوع قراردادهای تجاری می بایست از نظر قانون ایران مشروعیت داشته باشد. بنابراین انعقاد قراردادهایی با موضوع مشروبات الکلی، قاچاق سلاح، پولشویی و … دارای اعتبار قانونی نیستند. در نتیجه چنانچه مالی بین طرفین رد و بدل شده باشد، این مال قانونی نیست و دولت می تواند آن را توقیف کند.
- منفعت عقلایی داشتن موضوع قرارداد؛ یکی دیگر از شرایط تنظیم قراردادهای تجاری در ایران، این است که موضوع قرارداد باید منفعت عقلایی داشته باشد. منظور از عقلانی بودن موضوع قرارداد این است که عرف جامعه، قرارداد را به عنوان یک امر عقلانی قبول داشته باشد. بنابراین انعقاد قراردادهای بیهوده مثل شمردن تعداد درختان یک راه، با توجه به متصور نبودن منفعت عقلایی، قراردادهایی بلااثر و باطل می باشند.
- یکی دیگر از شروط تنظیم قراردادهای تجاری سمت منعقد کننده قرارداد است. چنانچه قرارداد به نمایندگی از اشخاص حقوقی مثل شرکت های تجاری منعقد شود، شخصی که قرارداد را امضا می کند می بایست دارای سمت و اصطلاحاً صاحب امضا باشد.
- شرط داوری؛ یکی از موضوعات رایج که در ضمن قراردادهای تجاری پیش بینی می شود، تعیین شرط داوری است. تعیین شرط داوری به معنای این است که در صورت بروز اختلاف میان طرفین قرارداد، یک یا چند نفر به عنوان داور تعیین شوند. داور به اظهارات طرفین را استماع می کند و پس از پایان رسیدگی رای خود را اعلام می کند.
توجه داشته باشید که این مقاله بر اساس اطلاعات و منابع قانونی تهیه شده است. برای تنظیم و اجرای قراردادها، بهتر است با مشاور حقوقی متخصص در این زمینه مشورت نمایید.اطلاعات بیشتر را از ثبت شرکت و ثبت برند بیابید و فرصت را از دست ندهید!همچنین برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مشاوره رایگان در واتساپ بگیرید.
